FAQ
FAQ: Heb je nog vragen?
Kijk of je vraag er tussen staat. Is dit niet het geval, stel me de vraag dan zelf. Vul daarvoor het tekstveld in en verzend. Ik beantwoord deze graag en vul dan aan.
- Vragen over qEEG en neurotherapie
- Wat is neurofeedback?
- Hoe werkt neurofeedback?
- Wat maakt Loreta 3D-neurofeedback van BrainCTR effectiever dan alternatieven?
- Wat is een qEEG?
- Hoe gaat neurofeedback in zijn werk?
- Kan je de resultaten van neurofeedback aantonen?
- Is neurofeedback veilig?
- Hoeveel sessies heb ik nodig?
- Zijn de resultaten van neurofeedback blijvend?
- Ik ben gestopt met de neurofeedback-behandeling. Stoppen de effecten nu ook?
- Kan ik bijwerkingen verwachten?
- Zal mijn karakter of persoonlijkheid door neurofeedback veranderen?
- Wat zijn de voor- en nadelen van neurofeedback?
- Is neurofeedback ook goed voor kinderen?
- Waarom heb ik nog niet eerder van neurofeedback gehoord?
- Is er wetenschappelijk bewijs voor neurofeedback?
- Hoe ga ik te werk?
- Krijg ik een diagnose?
- Hoeveel kost neurofeedback en wordt het door de verzekering vergoed?
- Hoe betaal ik het best voor de sessies?
- Hoe kan ik me voor neurofeedback aanmelden?
- Hoe bereid ik me op een sessie voor?
- Welke muziek wordt gebruikt? Mag ik eigen muziek of beeld meebrengen?
- Vragen over neurotherapie via anderen
- Vragen over mij
- Anonieme vragen voor advies
Vragen over qEEG en neurotherapie
Wat is neurofeedback?
Neurofeedback is een techniek waarbij hersenen worden getraind naar een ideale werking. (Meer over hersenen vind je hier.) Neurofeedback meet en beloont hersenpatronen via EEG (electroencephalogram) door continue registratie en berekening, d.i. kwantificeren, van hersengolven. Hoewel het principe van neurofeedback al bestaat sinds de jaren ’60 van vorige eeuw, zijn we sinds 2013 pas in de mogelijkheid om dit op een effectieve manier te verwezelijken door een uitgebreidere kennis van de werking van de hersenen, nieuwe mathematische modellen, krachtigere computers en software en hoogtechnologische apparatuur. Met 3D Loreta-technologie brengen we niet alleen de unieke functionele hersenwerking in kaart, maar kunnen we ook het hele hersennetwerk trainen. Dat is neurofeedback. Letterlijk betekent het “feedback aan de hersenen”. We spiegelen de hersenen hun werking voor ten opzichte van de ideale werking. Hersenen krijgen zo een referentiepunt over hoe ze uit balans zijn of onvoldoende gepast kunnen reageren op verwachtingen van de omgeving. Zij passen zich dan vanzelf aan en starten een regulatie-, groei- of herstelproces op.
Zie ook dit uitgebreid artikel over Loreta Z score Neurofeedback (Eng.): What is Neurofeedback
Hoe werkt neurofeedback?
Bij neurofeedback bootsen we de natuurlijke leerervaring van de hersenen na. Hersenen ontwikkelen zich door de kans op beloning in de buitenwereld in te schatten. Zij doen dit op basis van vroegere ervaring. Daarbij trachten ze de patronen te herkennen waarbij gedrag wordt beloond. Hoe groter de kans dat een specifiek gedrag in de buitenwereld wordt beloond, hoe sneller de hersenen dit gedrag spontaan zullen initiëren. Hoe meer hersenen gemotiveerd zijn dit gedrag te stellen, hoe beter de hersenen deze banen, netwerken en structuren zullen ontwikkelen en versterken. Zo proberen zij efficiënt aan de verwachtingen van de buitenwereld te voldoen en de beloning ervoor in ontvangst te nemen (fysiologisch is dit oa. dopamine). Het resultaat is dat hersenen zo groeien dat de kans op overleving en beloning maximaal is in de omgeving waarin je terecht komt.
Bij klachten zijn hersengebieden of –netwerken onvoldoende ontwikkeld of afgesteld om aan de vereisten van die specifieke of nieuwe omgeving te voldoen. Neurofeedback zal dan een kunstmatige perfecte (*) omgeving nabootsen, waarin hersenen op de milliseconde worden gemeten en beloond om stelselmatig het aangepaste gedrag aan te leren. Zo weten hersenen precies wat er van hen wordt verwacht en zullen zij op het eigen unieke ritme en binnen hun biologische kunnen het juiste gedrag stellen. Zo leren ze de correcte structuren en netwerken aan te spreken en sterker te ontwikkelen.
(*) Een perfecte omgeving is deze die voldoende veilig én tegelijkertijd voldoende uitdagend is. Dit wordt bereikt door de norm aan hersenfunctioneren te gebruiken. Deze norm vertegenwoordigt de blauwdruk van het ideale netwerk dat tot onze huidige evolutie heeft geleid.
Wat maakt Loreta 3D-neurofeedback van BrainCTR effectiever dan alternatieven?
We werken met de nieuwste technologie om je hersenen zo goed mogelijk in kaart te brengen. Er wordt gebruik gemaakt van 19 kanalen (sensoren) en nieuwe mathematische software om hersenactiviteit te kwanitiferen, te vergelijken met een norm en de bronlocatie van afwijkingen in de diepte én in de functionele netwerken op te sporen. Met ons systeem kunnen we niet alleen de hersenactiviteit tot op de milliseconde nauwkeurig meten. Vooral kunnen we deze volledig en precies in 3D plaatsen zodat we een volledige functionele werking van je hersenen in beeld hebben. Op eenzelfde manier kunnen we deze meting continu dynamisch vergelijken met 3D-normparameters en in realtime belonen.
Zo zijn we uitermate doeltreffend en trainen effectiever en accurater dan software en apparatuur uit vroegere generaties. De laatste zijn immers gebonden aan het uitvoeren van een eenzijdig vast protocol, bv. een thetatraining, op basis van een eenvoudige meting die niet is gebaseerd op alle individuele afwijkingen binnen het gehele hersenfunctioneren.
Wat is een qEEG?
qEEG staat voor quantified (gekwantificeerd) electroencephalogram en is een manier om de werking van een deel van de hersenen (de cortex of korst) fijnmazig te meten. Meer daarover vind je hier.
Hoe gaat neurofeedback in zijn werk?
Tijdens een neurofeedback sessie wordt je hersenactiviteit live opgenomen met qEEG (kwantitatief EEG). Tijdens deze sessie wordt je hersenpatroon tot op de milliseconde gemeten en vergeleken met de norm (op basis van het gemiddelde van vele mensen zonder klachten). Op momenten dat je hersenactiviteit en de samenwerking tussen hersengebieden richting deze norm functioneren, krijg je een beloning in de vorm van muziek of een filmpje dat wordt afgespeeld. Zodra de hersenactiviteit uit de marges van de norm vallen, wordt de muziek en het filmpje onderbroken. Dit zet de hersenen aan tot het vinden van het juiste hersenpatroon om de muziek en het filmpje te doen spelen. Het proces waarin dit gebeurt heet conditionering. (Meer daarover vind je hier.) (Het evolueren in de richting van) het ideale patroon wordt steeds via beloning bekrachtigd, net zoals hersenen daarin op een natuurlijke manier groeien. Op deze manier leren de hersenen opnieuw op een gezonde manier te functioneren. Tijdens en doorheen sessies, verminderen we de afstand tot de norm of verlengen we de duurtijd waarin hersenen het juiste patroon moeten kunnen aanhouden, zodat hersenen zich verder blijven ontwikkelen.
(*) ontwikkeld door de universiteit van Florida door dr. Robert W. Thatcher en nadien in samenwerking met het Amerikaanse leger.
Zie ook neurofeedback in de praktijk
Kan je de resultaten van neurofeedback aantonen?
Ik kwantificeer en train hersengolven, maar dit is geen éénduidig lineair proces. Bovendien is dit corticaal (de korst van de hersenen) en bestaan de hersenen ook nog uit subcorticale structuren en een cerebellum; alle verbonden via netwerken. Toch kan ik, omdat ik naar een norm train, verbeteringen ook visueel aantonen wanneer het trainingsproces is afgerond. Voorbeelden daarvan vind je bij de Voor & Na.
En cliënten ondervinden natuurlijk zelf ook de verbeteringen. Vincent bijvoorbeeld, die hier op de website getuigt over zijn verbeteringen, vertelde me vijf jaar later hoe opvallend het was dat zijn twee kinderen, toen babies, in het familiefotoalbum steeds stonden afgebeeld met een slapende papa. Behalve bij de derde (en laatste) baby, die pas na de behandeling is gekomen…
Is neurofeedback veilig?
Neurofeedback is veilig. Neurofeedback is een leertechniek waarbij de natuurlijke leerervaring van de hersenen wordt nagebootst. Het versterkt neurale verbindingen, net als bij het trainen van de spieren bij fysieke activiteit. Omdat er richting de normwaarde wordt getraind, zullen afwijkingen enkel kunnen verbeteren, mits voldoende training. Er wordt met neurofeedback ook niets toegevoegd aan de hersenen, behalve discrete beloning in de vorm van beeld en muziek. De veranderingen worden zodoende door de hersenen zelf geproduceerd. Aangezien de hersenen zelf tot verandering worden aangezet, genezen zij zichzelf en zijn de resultaten blijvend. Gedurende de afgelopen 40 jaar waarin neurofeedback is gebruikt, zijn er geen schadelijke effecten opgetreden (*). Wel zijn er een aantal mogelijk tijdelijke bijwerkingen waarmee je rekening dient te houden; het zijn immers de hersenen zelf die voor verandering zorgen en die zijn niet van tevoren te voorspellen (zie “kan ik bijwerkingen verwachten?”).
(*) Er zijn geen patiënten die negatieve resteffecten behouden of op een slechter niveau aan functioneren eindigen dan bij aanvang met Loreta Z-score 3D neurofeedback. Er wordt naar een norm getraind, dus foutieve protocollen zijn uitgesloten. Tijdelijke onbalans met bijwerkingen is mogelijk, maar gezien de regulatie- en integratietijd van de hersenen, is dit maximaal na drie weken volledig verdwenen. Verbetering kan echter wel verder optreden, gezien verbeterde integratie en regulatie leidt tot verder natuurlijk herstel. Indien je na de veiligheidsperiode van een maand na de laatste neurofeedbacksessie opvallend slechter functioneert, dienen dus andere factoren in rekening te worden gebracht.
Hoeveel sessies heb ik nodig?
Met Loreta 3D-neurofeedback van BrainCTR zijn er veel minder sessies nodig dan bij vroegere alternatieve systemen. De meeste cliënten komen toe met 20 sessies om sterke verbeteringen te hebben of zelfs klachtenvrij te zijn. Dit komt omdat bij veel mensen de hersennetwerken slechts uit balans zijn en hersengebieden daarom niet optimaal samenwerken. Door herconditionering kunnen hersenen zich op basis van dit ideaal referentiepunt snel reguleren en opnieuw optimaal functioneren. Zijn onderliggende structuren minder goed ontwikkeld, zullen extra sessies nodig zijn. Door meting per sessie kunnen we dit na enkele sessies goed inschatten. We wegen nadien het klachtenbeeld met de kosten en baten van verdere sessies af. Sommige cliënten komen om de zoveel tijd een sessie halen en blijven zo klachten- en medicatievrij. Zij voelen zelf aan wanneer het nodig is om opnieuw langs te komen.
Zijn de resultaten van neurofeedback blijvend?
Neurofeedback speelt in op het regeneratief vermogen van de hersenen (neuroplasticiteit). Dit proces vindt in elke mens plaats bij iedere (nieuwe) ervaring. (Meer daarover vind je hier.) Na elke neurofeedbacksessie worden er nieuwe verbindingen gevormd en bestaande verbindingen versterkt op plaatsen waar dit nodig is. Deze nieuwe manier van functioneren wordt geconsolideerd om zo robuuster te bestaan. Neurofeedback zet de hersenen aan om zelf nieuwe gezonde patronen te zoeken en deze te consolideren. Het is dus net zoals bij het leren van een nieuwe vaardigheid die wordt geautomatiseerd. Eens aangeleerd, verleer je dit niet meer omdat deze nieuwe manier van functioneren automatisch door de hersenen zal worden geïnitieerd en ook beloond in de buitenwereld. De resultaten zijn daardoor blijvend (indien u daarbij ook een gezonde buitenwereld -leefomgeving- heeft of creëert). Soms is er na een aantal weken of maanden een enkele sessie nodig om de hersenen weer even ‘op te frissen’.
Ik ben gestopt met de neurofeedback-behandeling. Stoppen de effecten nu ook?
Verbeterde regulatie, integratie en nieuwe of versterkte verbindingen zijn door je brein zelf georganiseerd om aan de verwachtingen van een gezonde omgeving te kunnen voldoen. Dit is wat neurofeedback met ‘de norm’ immers nabootst en kunstmatig traint.
Deze verbindingen blijven alleen bestaan in de mate dat deze in de buitenwereld worden bekrachtigd. Gezien hersenen spontaan gezonde hersengolven en dus gezonde acties initiëren, is de kans ook groter dat dit in een normale omgeving, de buitenwereld, wordt beloond en dus blijft bestaan of zelfs wordt versterkt. Dat is dan ook precies de reden waarom neurofeedback wordt bestempeld als een natuurlijke therapie met een blijvend resultaat. Indien je echter (terug) zou terechtkomen in een onveilige (traumatische) omgeving, zullen de hersenen terugvallen op oude hersenpatronen (die nog niet onmiddellijk zijn uitgedoofd na neurofeedback) en zullen nieuwgelegde verbindingen detoriëren. Overleven in een onveilige omgeving krijgt immers steeds prioriteit tov. zelfactualisatie (‘gelukkig zijn’) in de buitenwereld.
Het verbeterde integratieniveau van de hersenen blijft echter wel steeds bestaan. Dat is waarom, indien je zou terugvallen, je nooit volledig eindigt waar je bent gestart. Wel is het zo dat we merken dat de meesten tijdens het verwerking- en herstelproces (in verdere fasen) ook spontaan omgevingsfactoren aanpassen naar een gezonder en bewuster gekozen leefsituatie, zodat nieuwe gezonde hersenpatronen blijven bestaan. Ook dat wordt psychotherapeutisch ondersteund.
Indien je dit niet kan (omwille van leeftijd, afhankelijkheid, handicap, enz.), verval je opnieuw in een –kleiner- rouwproces, waarna je leert om constructiever om te gaan met belemmeringen en positieve elementen in je leven en omgeving leert inzetten in hernieuwde zingeving.
Hoe snel zal ik effect hebben van neurofeedback?
De effecten van neurofeedback zijn vaak op hersenniveau al vrij snel te zien; binnen een paar sessies en dikwijls al na de eerste sessie. Het duurt meestal echter langer voordat dit voor jou of je omgeving ook merkbaar wordt. De effecten van neurofeedback verlopen grofweg in drie grote fasen.
Eerste fase: slaapherstel
In een eerste fase zal de slaap zich herstellen (*). Dit zou al binnen een paar sessies merkbaar moeten zijn. Ook rapporteren veel cliënten meer dromen.
Deze verandering in slaap komt door een herregulatie en betere integratie van de hersenen enerzijds, en anderzijds omdat de hersenen zelf weer actiever verbindingen gaan leggen en structureel verandering ondernemen (neurogenese) om in de toekomst aan de nieuwe omgevingsverwachtingen te voldoen. Dit wordt immers door neurofeedback van de hersenen gevraagd door middel van het belonen van patronen die functioneel zijn. De betere slaap zorgt er tevens voor dat een herstelproces van de hersenen wordt geactiveerd dat toelaat om onverwerkte zaken (cfr. emotioneel verwerkingsproces) aan te pakken. Maw. biedt een betere slaap met versterkt hersennetwerk de mogelijkheid om een grootscheepse hersendetox te initiëren, waardoor de hersenen uiteindelijker gezonder functioneren en meer mentale capaciteit verwerven.
Tweede fase: affectregulatie
In een tweede fase herstelt de affectregulatie. Neurofeedback kan aanvankelijk voor meer boosheid, prikkelbaarheid en verdriet zorgen. Dit zijn vaak onverwerkte emoties uit het verleden die zijn onderdrukt zodat je toen beter met een gegeven situatie kon omgaan. De fysiologie komt hiervan vrij in ‘het hier en nu’, zonder details van het verleden, waardoor je met het huidige hersennetwerk en de competenties die je vandaag al hebt verworven, om kan gaan met de pijn en emoties van toen. Door deze nu te verwerken, kunnen ze voorgoed worden losgelaten en triggeren ze ook geen toekomstige defensieve reacties meer. In het geval van psychotrauma, zullen de hersenen een rouwproces opstarten in functie van een verwerkings- en genezingsproces. Ik begeleid dit dan ook sterk therapeutisch.
Dit komt omdat de connecties tussen de hersengebieden opnieuw worden genormaliseerd, inclusief deze voor het verwerken van zintuigelijke prikkels, het beleven van gevoelens en het geheugen, waardoor deze gebieden terug beter met elkaar communiceren. Bovendien wordt het hersennetwerk dankzij de training sterker waardoor deze emoties beter verwerkt kunnen worden. Eens deze fase is afgerond, zullen je emoties terug in balans zijn en zul je je rustiger voelen en meer zelfvertrouwen kennen in de omgang met anderen. Afhankelijk van de ernst van de problematiek kan dit 6 tot 10 weken in beslag nemen. Bij complex trauma is er echter een gelaagdheid van trauma, waardoor voortdurend nieuwe verwerkingsprocessen serieel worden aangeboord, doch steeds minder in ernst, waardoor een groeiproces met genezing tot twee jaar kan duren. Gedurende deze periode heb je niet steeds neurotherapie nodig en wordt het tempo aangepast. Wel is het waarschijnlijk dat er vragen en herinneringen over het trauma vrijkomen nadat de fysiologische lading ervan is verwerkt. Hierdoor boeken veel cliënten psychotherapeutische opvolging. Wat ik fundamenteel bewaak is dat het rouwproces goed verloopt. Ik ken de ruwe emotionele verwerkingsfases en monitor zo waar je je bevindt in je rouwproces en ondersteun waar nodig. Vandaar dat je bij BrainCTR ook instapt in een therapeutisch traject waarbij je je verbindt de nodige sessies te volgen tot na stabilisatie van dit rouwproces (15 sessies). Het is immers belangrijk dat je niet in één emotie of fase blijft vastzitten en dat het psychologische groeiproces niet stagneert. (**)
Derde fase: focusoptimalisatie
Tenslotte komt er verbetering in de aandacht en concentratie. Veel mensen rapporteren geheugen- en concentratieproblemen, maar dit is niet zelden het gevolg van een slechte kwaliteit van slaap en/of emotionele problemen. Zodra de slaap en emoties weer terug in balans zijn, is er opnieuw ruimte om zich beter te kunnen concentreren, memoriseren, etc. Je voelt ook meer mentale en psychische energie, waardoor je niet alleen meer zin hebt, maar ook in de mogelijkheid bent cognitieve vaardigheden te verrichten. Met een opgeschoond en versterkt netwerk gaat het bovendien vlotter en efficiënter.
Omdat ieder individu een ander hersen- en klachtenpatroon heeft en ook niet iedereen hetzelfde reageert op neurofeedback is het lastig te voorspellen wie er precies hoeveel baat zal hebben binnen hoeveel sessies. Ongeveer 90 procent van de cliënten heeft groot voordeel bij neurofeedback; de symptomen zullen grotendeels of geheel verdwijnen. Met onze aanpak hebben 90 procent van de cliënten genoeg aan 20 sessies (bij kinderen is dit 15), afhankelijk van de ernst en aard van de klachten, de discipline van de cliënt om de trainingen goed te volgen, en de omgeving die al dan niet ondersteunend functioneert. Tijdens de eerste sessie zal ik een inschatting doen over of neurofeedback baat heeft en zo ja, hoeveel sessies ik verwacht. Wanneer ik vermoed dat neurofeedback onvoldoende zal werken, zal ik dit onmiddellijk communiceren en je zo nodig doorverwijzen naar een andere specialist, bijvoorbeeld bij lichamelijke pathologie, hersenzenuwbeschadiging, congenitale of verworven hormonale afwijkingen, tumoren of cystes. Soms passen we drie proefsessies toe om in te schatten of de behandeling zal aanslaan, meestal bij neurologische afwijkingen of bij sommige ideopathische aandoeningen. Ook tijdens de therapie blijf ik waakzaam op de resultaten en pas zo nodig het protocol aan.
(*) tenzij de slaap primair is verstoord om een specifieke reden. Dan stuurt neurofeedback aan op dit herstelproces waarbij de slaap meer tijd nodig heeft om zich te herstellen. De kans dat in dat geval met bijkomende stimulatieapparatuur wordt gewerkt is groter.
(**) Mocht echter blijken dat er na een aantal sessies nog steeds geen veranderingen optreden (wat zeer onwaarschijnlijk is; cfr. intake en proefsessies); dan zal ik je niet verplichten om sessies te blijven volgen. Toch verwacht ik een zekere ‘commitment’ omdat ik weet dat er een periode kan zijn dat je je minder goed voelt (zie bijwerkingen) Ik wil vermijden dat cliënten dan om de verkeerde reden afhaken, wetende dat dit net een onderdeel is van het herstelproces.
Kan ik bijwerkingen verwachten?
Er zijn een aantal tijdelijke bijwerkingen van neurofeedback waarmee je rekening dient te houden. Deze kunnen, maar hoeven niet op te treden. Doordat de hersenen op een andere manier functioneren en verbindingen versterken, zul je in eerste instantie waarschijnlijk sterker vermoeid worden en meer dromen tijdens de slaap. Ook kan je je wat prikkelbaarder, verdrietig of boos voelen of een plotse huilbui ervaren –die wel oplucht-. Hierdoor is het extra moeilijk om je te concentreren of cognitieve taken uit te voeren. Deze bijwerkingen worden na ongeveer 10 sessies minder (al kan dit variëren tussen personen). Sommige cliënten ervaren na de eerste twee tot drie sessies hoofdpijn, maar voelen zich nadien merkelijk beter. Een enkele cliënt krijgt hoofdpijn of misselijkheid gedurende de sessie die na training onmiddellijk verdwijnt.
Uiteindelijk zal je merken dat je slaap verbetert, je je rustiger voelt en dat je je uiteindelijk ook beter kan concentreren. Ik zal deze effecten uiteraard nauw opvolgen en je hierbij ondersteunen en eventueel het protocol aanpassen.
Zal mijn karakter of persoonlijkheid door neurofeedback veranderen?
Je karakter maakt je uniek. Uiteraard zou het onwenselijk zijn dit te veranderen. Klachten zoals angst, opgejaagdheid, slechte slaap etc., zullen door neurofeedback afnemen. Je normen, waarden en talenten blijven echter behouden. Door het afnemen van de klachten zullen je sterke punten juist beter tot uiting kunnen komen! Waar je voorheen bijvoorbeeld getriggerd werd en in een impulsieve defensieve reactie schoot, zal je nu rustig blijven en constructief de ander hierop kunnen aanspreken.
Wat zijn de voor- en nadelen van neurofeedback?
Het grote voordeel van neurofeedback is dat het de natuurlijke leerervaring van de hersenen nabootst. De hersenen leren zo zelf een nieuw, gezond patroon van functioneren aan, zodat jij je beter voelt. Veel cliënten hebben dankzij neurofeedback geen of minder medicatie nodig. Bij veel cliënten met ADHD is neurofeedback een zeer goed alternatief voor Rilatine of Concerta. Doordat de hersenen andere patronen leren te genereren, beklijven de effecten van neurofeedback meestal zeer goed; het is net zoals het leren van een nieuwe vaardigheid. Na de benodigde trainingssessies worden nog enkele opfrissessies gepland zodat de effecten zo goed mogelijk worden geconsolideerd in de natuurlijke omgeving.
Het nadeel van neurofeedback is dat het een inspanning vergt van de cliënt. Het is belangrijk om naar alle sessies te komen om een goed resultaat te behalen. Tijdens de sessies is het nodig dat men lange tijd ontspannen luistert, zonder enige andere taak. Het emotionele verwerkingsproces kan voor sommige cliënten ook zwaar zijn (psychotrauma). Helaas is het beleven (voelen) en verwerken van de fysiologische reacties (releasing) de enige manier om te herstellen van een verleden. Je wordt hier wel optimaal in ondersteund met ook sensorimotorische – en hypnotherapie om dit proces zo gemoedelijk mogelijk te laten verlopen.
Tenslotte wordt neurofeedback slechts gedeeltelijk terugbetaald voor kinderen en nog niet voor volwassenen. Het vraagt dus om een investering in zowel tijd, mentaal (en emotioneel) en middelen.
Is neurofeedback ook goed voor kinderen?
Wanneer luisteren naar je kind en het begrijpen niet (voldoende) helpt, is neurofeedback de voorkeurbehandeling voor kinderen. Lees er meer over bij Kids.
Waarom heb ik nog niet eerder van neurofeedback gehoord?
Lange tijd werd gedacht dat hersenen, eens volgroeid, structureel niet meer veranderbaar zijn. Echter, tijdens het afgelopen decennium is er steeds meer bewijs gekomen dat de hersenen zich tijdens het gehele leven blijven aanpassen aan de omgeving, zelfs op hogere leeftijd. Het idee dat je hersenen al in of net na de kinderjaren ‘af’ zijn en de neuronen hierna alleen maar kunnen afsterven, bleek dus een mythe. Dankzij deze nieuwe inzichten is neuroplasticiteit een ‘booming’ thema binnen de neurowetenschappen geworden. Wetenschappers houden zich nu meer en meer bezig met interventie-studies om verbetering of genezing te brengen bij vele ziektebeelden. Ook neurofeedback en brain-computerinterfaces (BCI: communicatie tussen hersenen en computer) worden steeds meer bestudeerd.
Aangezien een correcte toepassing van neurofeedback een individuele aanpak vraagt, is het moeilijk een ‘one size fits all’ protocol te maken voor cliënten, wat een uitdaging is voor onderzoek. Traditionele EEG-meting en neurofeedback sluit dan ook onvoldoende aan bij individuele ‘hersennoden’, waarbij de hersenwerking in functie van een nulpuntmeting fatsoenlijk in beeld kan worden gebracht. Het maakt dat zowel onderzoek naar de effectiviteit, als de effectiviteit van vroegere generaties aan neurofeedback zelf, deels uitbleef.
Tenslotte is dankzij (voornamelijk) de functionele MRI (fMRI) technologie steeds meer kennis beschikbaar over het functioneren van de hersenen. Het combineren van EEG en fMRI binnen dezelfde studies heeft de kennis over de betekenis van de hersengolven enorm uitgebreid. Dankzij deze nieuwe kennis, de sterkere computers en mathematische modellen heeft EEG een enorme technologische vooruitgang gekend tijdens de laatste jaren. Tegenwoordig kan men met EEG veel meer informatie achterhalen die bovendien kan worden gelinkt met achterliggende pathologieën (ziektebeelden).
De neurowetenschappen zijn dus zeer snel geëvolueerd op korte tijd. Hierdoor kennen veel psychiaters en artsen de toepassingen van neurowetenschappen nog niet. Dankzij de toegenomen interesse voor de hersenen en neuroplasticiteit bij het algemene publiek, zowel als bij wetenschappers en medici, is het zeer waarschijnlijk dat ook neurofeedback aan belangstelling zal winnen.
Zie ook mijn artikel over neurofeedback in Psychiatrie & Verpleging
Is er wetenschappelijk bewijs voor neurofeedback?
Neurofeedback is per toeval ontdekt door onderzoek bij katten in de jaren ’60 van vorige eeuw (Sterman) en bleek jaren later ook succesvol voor het behandelen van epilepsie bij katten (Sterman; 2000). Dit wijst erop dat het succes van neurofeedback niet is te wijten aan placebo. Sindsdien zijn er in de National Library of Medicine in de Verenigde Staten ongeveer 700 peer reviewed artikels opgenomen. De effectiviteit van neurofeedback werd ook in tal van internationale wetenschappelijke tijdschriften aangetoond voor verschillende aandoeningen, zoals onder andere voor AD(H)D, traumatisch hersenletsel en schizofrenie (Heinrich et al. 2007; Hirschberg et al. 2005; Arns et al. 2009; Hodgson et al. 2012; Gevensleben et al. 2012; Strehl et al. 2006) en fybromyalgie (Kayıran et al. 2010).
Gezien de recente 19-kanaalstechnologie met Loreta Z-score techniek (sinds 2013), zijn studies hierover slechts beperkt, doch veelbelovend (meer erover, inclusief literatuur vindt u hier) Zowel de studies, als de klinische praktijk wijzen tot nu toe op een snellere en doeltreffendere werking van de Loreta 3D- neurofeedback dan de klassieke neurofeedback met 1 of 2 kanalen.
Alireza Faridi, Farhad Taremian, Rober W. Thatcher, Mohsen Dadashi, Reeza Moloodi (2022). Comparing LORETA Z Score Neurofeedback and Cognitive Rehabilitation Regarding Their Effectiveness in Reducing Craving in Opioid Addicts. Basic Clinical Neuroscience, 2022 Jan-Feb;13(1):81-96.
Collura, T., Guan, J., Tarrent, J., Bailey, J., & Starr, R. (2010). EEG biofeedback case Potentials, NeuroConnections, January. 35-39.
Collura, T., Guan, J., Tarrent, J., Bailey, J., & Starr, R. (2010). EEG biofeedback case studies using live z-score training and a normative database. Journal of Neurotherapy, 14(1), 22–46.
Collura, T., Thatcher, R., Smith, M. L., Lambos, W., & Stark, C. (2009). EEG biofeedback training using live z-scores and a normative database. Philadelphia: Elsevier.
Collura, T. (2008). Whole head normalization using live Z-scores for connectivity training. Neuroconnections, April 2008, p 12-18.
Collura, T.F. (2008) Whole-Head Normalization Using Live Z-Scores for Connectivity Training, Part 2 of 2., NeuroConnections, July. 9-12.
Collura, T. (2008). Time EEG Z-score training: Realities and prospects. In: Evans, J., Arbanel, L. and Budsynsky, T. Quantitative EEG and Neurofeedback, Academic Press, San Diego, CA.
Decker, S.L. Roberts,A.M. and Green, J.J. (2014). LORETA Neurofeedback in College Students with ADHD. . In: RW Thatcher and JF Lubar “Z Score Neurofeedback: Clinical Applications”. Academic Press, San Diego, CA ( 2014).
Foster, D.S. and Thatcher, R.W. (2014). Surface and LORETA Neurofeedback in the Treatment of Post-Traumatic Stress Disorder and Mild Traumatic Brain Injury. . In: RW Thatcher and JF Lubar “Z Score Neurofeedback: Clinical Applications”. Academic Press, San Diego, CA ( 2014).
Frey LC and Koberda JL (2015) LORETA Z-score Neurofeedback in Patients with Medically Refractory Epilepsy. Neurol Neurobiol Volume1.1: http://dx.doi.org/10.16966/noa.102
Gluck, G. and Wand, P. (2014). LORETA and Spec Scans: A Correlational Case Series. In: RW Thatcher and JF Lubar “Z Score Neurofeedback: Clinical Applications”. Academic Press, San Diego, CA.
Hammer, B.U., Colbert, A.P., Brown, K.A. and Ilioi, E. C. (2011). Neurofeedback for Insomnia: A Pilot Study of Z-Score SMR and Individualized Protocols. Appl Psychophysiol Biofeedback, DOI 10.1007/s10484-011-9165-y
Keeser, D. Kirsch, V,Rauchmann, B, et al. The impact of source-localized EEG phase neurofeedback on brain activity-A double blind placebo controlled study using simultaneously EEG-fMRI- (to be submitted for publication-2016).
Koberda JL (2015) LORETA Z-score Neurofeedback-Effectiveness in Rehabilitation of Patients Suffering from Traumatic Brain Injury. J Neurol Neurobiol 1(4): doi http://dx.doi.org/10.16966/2379- 7150.113.
Koberda JL (2015) Application of Z-score LORETA Neuro-feedback in Therapy of Epilepsy. Neurol Neurobiol Volume1.1: http://dx.doi.org/10.16966/noa.e001
Koberda JL and Frey LC (2015) Z-score LORETA Neurofeedback as a Potential Therapy for Patients with Seizures and Refractory Epilepsy. Neurol Neurobiol, Volume1.1: http://dx.doi.org/10.16966/noa.101
Koberda, J.L. (2011). Clinical advantages of quantitative electroencephalogram (QEEG) application in general neurology practice. Neuroscience Letters, 500(Suppl.), e32.
Koberda, J.L, Moses, A., Koberda, L. and Koberda, P. (2012). Cognitive enhancement using 19-Electrode Z-score neurofeedback. J. of Neurotherapy, 16(3): 224-230.
Koberda, J.L, Hiller, D.S., Jones, B., Moses, A., and Koberda, L. (2012). Application of Neurofeedback in general neurology practice. J. of Neurotherapy, 16(3): 231-234.
Koberda, J.L. (2014). Neuromodulation-An Emerging Therapeutic Modality in Neurology. J Neurol Stroke 2014, 1(4): 00027
Koberda J, L. and Stodolska-Koberda U (2014). Z-score LORETA Neurofeedback as a Potential Rehabilitation Modality in Patients with CVA. J Neurol Stroke 1(5): 00029.
Koberda, J.L. et al. 2012. Cognitive enhancement using 19-electrode Z-score Neurofeedback. J. Neurotherapy 3.
Koberda J.L. (2012). Autistic Spectrum Disorder (ASD) as a Potential Target of Z-score LORETA Neurofeedback. The Neuroconnection- winter 2012, edition (ISNR), p. 24.
Koberda JL, Koberda P, Bienkiewicz A, Moses A, Koberda L. Pain Management Using 19-Electrode Z-Score LORETA Neurofeedback. Journal of Neurotherapy, 2013, 17:3, 179-190.
Koberda JL, Moses A, KoberdaP, Winslow J. Cognitive Enhancement with LORETA Z-score Neurofeedback. AAPB meeting, 2014.
Koberda,J.L. (2012). Comparison of the effectiveness of Z-score Surface/LORETA 19-electrode Neurofeedback to standard 1-electrode Neurofeedback- J. Neurotherapy.
Koberda, J.L. (2014). Therapy of Seizures and Epilepsy with Z-score LORETA Neurofeedback. In: RW Thatcher and JF Lubar “Z Score Neurofeedback: Clinical Applications”. Academic Press, San Diego, CA ( 2014).
Koberda JL, Koberda L, Koberda P, Moses A, Bienkiewicz A (2013) Alzheimer’s dementia as a potential target of Z-score LORETA 19-electrode Neurofeedback. In: Neuroconnection. Winter edition, p.30-32.
Koberda, J.L. (2014). Z-score LORETA Neurofeedback as a Potential Therapy in Depression/Anxiety and Cognitive Dysfunction. In: RW Thatcher and JF Lubar “Z Score Neurofeedback: Clinical Applications”. Academic Press, San Diego, CA ( 2014).
Koberda,J.L. (2014). LORETA Z-SCORE NEUROFEEDBACK IN CHRONIC PAIN AND HEADACHES. In: RW Thatcher and JF Lubar “Z Score Neurofeedback: Clinical Applications”. Academic Press, San Diego, CA ( 2014).
Lucas Koberda J (2014) Z-Score LORETA Neurofeedback as a Potential Therapy in Cognitive Dysfunction and Dementia. J Psychol Clin Psychiatry 1(6): 00037. DOI: 10.15406/jpcpy.2014.01.00037
Koberda, JL. “QEEG/LORETA Electrical Imaging in Neuropsychiatry-Diagnosis and treatment Implications”- Advances in Neuroimaging Research”-Editor-Victoria Asher-Hansley-chapter2- published in September 2014. P-121-146. Nova Biomedical Publishing.
Lambos, W.A. and Williams, R.A. (2014). Treating Executive Functioning Disorders Using LORETA Z-scored EEG Biofeedback. In: RW Thatcher and JF Lubar “Z Score Neurofeedback: Clinical Applications”. Academic Press, San Diego, CA ( 2014).
Lambos, W.A. and Williams, R. A (2014). Treating Anxiety Disorders Using Z-scored EEG Biofeedback. In: RW Thatcher and JF Lubar “Z Score Neurofeedback: Clinical Applications”. Academic Press, San Diego, CA ( 2014).
Little, R.M., Bendixsen, B. H. and Abbey, R.D. (2014). 19 Channel Z-Score Training for Learning Disorders and Executive Functioning. . In: RW Thatcher and JF Lubar “Z Score Neurofeedback: Clinical Applications”. Academic Press, San Diego, CA ( 2014).
Lubar, J.L. (2014). Optimal procedures in Z score neurofeedback: Strategies for maximizing learning for surface and LORETA Neurofeedback. In: RW Thatcher and JF Lubar “Z Score Neurofeedback: Clinical Applications”. Academic Press, San Diego, CA ( 2014).
Smith, M.L. (2008). Case study: Jack. Neurosconnections, April, 2008.
Stark, C.R. (2008). Consistent dynamic Z-score patterns observed during Z-score training sessions – Robust among several clients and through time for each client. Neuroconnections, April, 2008.
Thompson, M., Thompson, L. and Reid-Chung, A. (2014). Combining LORETA Z-Score Neurofeedback with Heart Rate Variability Training. In: RW Thatcher and JF Lubar “Z Score Neurofeedback: Clinical Applications”. Academic Press, San Diego, CA ( 2014).
Thompson, M., Thompson, L., & Reid, A. (2010). Functional Neuroanatomy and the Rationale for Using EEG Biofeedback for Clients with Asperger’s Syndrome. Journal of Applied Psychophysiology and Biofeedback, 35(1), 39-61.
Thatcher, R.W. (2000). 3-Dimensional EEG Biofeedback using LORETA., Society for Neuronal Regulation, Minneapolis, MN, September 23, 2000.
Thatcher, R.W. (2010). LORETA Z Score Biofeedback. Neuroconnections, December, pg. 14-17.
Thatcher, R.W. (2013): Latest Developments in Live Z-Score Training: Symptom Check List, Phase Reset, and Loreta Z-Score Biofeedback, Journal of Neurotherapy: Investigations in Neuromodulation, Neurofeedback and Applied Neuroscience, 17:1, 69-87
Thatcher, R.W. (2010). LORETA Z Score Biofeedback. Neuroconnections, December, p. 9 – 13.
Thatcher, R.W. (2012). Handbook of Quantitative Electroencephalography and EEG Biofeedback. Anipublishing, Inc., St. Petersburg, Fl
Thatcher, R.W. (2013). Latest Developments in Live Z-Score Training: Symptom Check List, Phase Reset, and Loreta Z-Score Biofeedback. Version of record first published: 26 Feb. J. of Neurotherapy.
Thatcher, R.W. North, D.M.and Biver, C.J. (2014). Technical foundations of Z score neurofeedback. In: RW Thatcher and JF Lubar “Z Score Neurofeedback: Clinical Applications”. Academic Press, San Diego, CA ( 2014).
Thatcher, R.W. North, D.M. and. Biver, C.J. (2014). Network Connectivity and LORETA Z score NFB. In: RW Thatcher and JF Lubar “Z Score Neurofeedback: Clinical Applications”. Academic Press, San Diego, CA ( 2014).
Thatcher, R.W. North, D.M. and Biver, C.J. (2014). BrainSurfer 3-Dimensional Z Score Brain-Computer-Interface. . In: RW Thatcher and JF Lubar “Z Score Neurofeedback: Clinical Applications”. Academic Press, San Diego, CA ( 2014).
Wigton, N.L. (2013) Clinical Perspectives of 19-Channel Z-Score Neurofeedback: Benefits and Limitations, Journal of Neurotherapy: Investigations in Neuromodulation, Neurofeedback and Applied Neuroscience, 17:4, 259-264.
Krigbaum G, Wigton NL (2014). A Methodology of Analysis for Monitoring Treatment Progression with 19-Channel Z-Score Neurofeedback (19ZNF) in a Single-Subject Design. Appl Psychophysiol Biofeedback. 2015 Mar 17 Mar 17. [Epub ahead of print]
Wigton NL, Krigbaum G. (2015). Attention, Executive Function, Behavior, and Electrocortical Function, Significantly Improved With 19-Channel Z-Score Neurofeedback in a Clinical Setting: A Pilot Study. J Atten Disord. 2015 Mar 30. pii: 1087054715577135. [Epub ahead of print]
Hoe ga ik te werk?
Intake
De eerste sessie (intake) is voornamelijk diagnostisch en duurt 1,5u tot 2 uur. Tijdens deze sessie luister ik naar je verhaal en onderneem een EEG-meting van je hersenactiviteit in rust. Voor het EEG krijg je een capje met 19 elektroden op het hoofd en twee oorelektroden, die de hersenactiviteit aan de hand van potentiaalverschillen op de schedel meten. Onder deze elektroden wordt gel gespoten voor een goede geleiding. Deze procedure is volledig pijnloos. Op basis van deze meting zien we afwijkingen in de hersenactiviteit en netwerken ten opzichte van de norm. Ik relateer je verhaal en het klachtenbeeld aan de afwijkingen die we in de hersenfuncties zien. Tenslotte zal ik je meer uitleg geven over in welke mate neurofeedback aan je klachten kan verhelpen en zo ja, wat je hiervan mag verwachten. Hierna kan je zelf beslissen of je de neurotherapie wil aanvatten en kan je daarvoor later terug contact met me opnemen.
Resultaten
Bij de eerste diagnostische qEEG-sessie bespreken we onmiddellijk de resultaten en mogelijkheden en betaal je €130 (de EEG-meting zelf is €100, €220 met verslag voor de huisarts.) Bij kinderen <18 jaar wordt via dit qEEG ook een intelligentiemeting ondernomen (Brain Performance Index). Als je besluit met neurotherapie te starten, kan je ons nadien contacteren voor een afspraak.
Training
Tijdens de neurofeedbacksessies neem ik steeds een qEEG in rust af vóór en na de training zodat ik de resultaten goed kan monitoren over de sessies heen. Voor elke sessie wordt er een uniek trainingsprotocol gemaakt afhankelijk van de oorspronkelijke klachten, hoe je profiel er op dat moment uitziet en je gevoelsmatige reactie op de training. Wij bekijken dit altijd uitgebreid zodat ik de training optimaal kan instellen in functie van de beste resultaten. Hierna wordt een training van 40 minuten opgestart (voor kinderen is dit minder lang).
Een neurofeedbacksessie duurt, inclusief voorbereiding en aftoetsend therapeutisch gesprek, ongeveer 1.5 uur. De eerste 8 neurofeedbacksessies volgen kort op elkaar binnen een tijdsspanne van ongeveer 4 weken. Hierna installeren we een tempo à rato van 1 sessie per week indien haalbaar (ifv. vooruitgang en hersenfunctioneren). Na een aantal sessies is het mogelijk dat we een pauze van een paar weken inlassen om je de nodige tijd te geven voor emotionele verwerking of om de hersenen het volledige integratie- en consolidatieproces te laten voltrekken. Op deze manier kunnen we optimaal evalueren hoe ver we in het herstelproces staan. Het is ook mogelijk dat ik je na een aantal sessies een ‘bombing’ voorstel van 5 dagen met 1 sessie per dag. Dit is om de hersenen bij manifeste problemen toch effectief te kunnen aanspreken op hun herstelvermogen. We zien dit vooral bij specifieke slaapproblemen (bv. alfabursts).
Bijkomende hersenstimulatie
Het is ook mogelijk dat we u na een aantal sessies electrische (tACS, tDCS, tRNS) of magnetische (pEMF) hersenstimulatie voorstellen. Dit doen we om de effectiviteit van neuroplasticiteit (en neurofeedback) te verhogen, wanneer we slecht werkende structuren of adaptatieproblemen van specifieke netwerken vermoeden. Omdat de hersenen in een beginstadium compenseren, kunnen oorspronkelijke problemen in de hersenbeeldvorming zijn gemaskeerd. Na een aantal sessies neurofeedback komen deze duidelijker in beeld en kunnen dan ook worden behandeld.
Meer over hersenstimulatie.
Krijg ik een diagnose?
De activiteit die we in uw hersenen meten, wordt getoetst ten opzichte van de norm. We kunnen zo de activiteit en connectiviteit (samenwerking) van elk hersengebied evalueren en afwijkingen opmerken in de functionele werking van de hersenen en -netwerken. Aan de hand van die afwijkingen kan ik vaak al een idee krijgen over de aard van de klachten (bijv. slaapproblemen, depressie, trauma, ADHD, emotionele problemen, geheugenproblemen). Aangezien deze methode van diagnostiek zich nog in een experimentele fase bevindt, is er nog niet de mogelijkheid om een officiële diagnose via hersendiagnostiek te stellen. We rapporteren zodoende een psychofysiologische diagnose, waarbij we de functionele werking van de hersenen verbinden aan gekende klachtenpatronen, habituele biologische en psychologische copingsmechanismen en de geschiedenis van de cliënt.
Op vraag stel ik de behandelend psychiater op de hoogte van deze bevindingen zodat hij/zij meer inzicht krijgt in de fysiologische werking van je hersenen en de biopsychologische gevolgen daarvan. Voor neurofeedback (indien je deze behandeling wil volgen), is er echter geen officiële gedragsdiagnose nodig, gezien wij direct werken op de neurale afwijkingen die tijdens de metingen worden vastgesteld.
Met qEEG bekijken wel alleen de functionele werking van de hersenen. Ik kan dus geen afwijkingen vaststellen in de hersenstructuur zelf, zoals met een MRI voor bijvoorbeeld hersenschade of tumoren. Ik kan dit wel op basis van de parameters vermoeden. Ik zal je in dit geval steeds doorsturen. Indien je hierover meer informatie wenst, kan je mij of je arts contacteren.
Hoeveel kost neurofeedback en wordt het vergoed?
Bij aanvang is er een intakegesprek (gratis) met eventueel daaropvolgend een qEEG (€100) met volledige toelichting van het qEEG en advies. Eventueel wordt dan ook een traject met prijzen voorgesteld. Voor een extra schriftelijk verslag betaalt u 200 Euro.
Nadien kan u dan nog beslissen of u al dan in een neurotraject stapt. De sessies vallen onder psychotherapie en kunnen gedeeltelijk worden terugbetaald, maar dit hangt af van je ziekenfonds. We zijn bij alle zorgverzekeraars erkend. Contacteer zeker je ziekteverzekering om te vragen wat voor jou van toepassing is. Kom je voor een sessie en wil je hiervoor een terugbetaling ontvangen, laat ons dit dan zeker weten. Eén sessie neurofeedback kost 130 euro. Bij het volgen van een traject, kunnen andere prijzen worden gehanteerd. Dit zal dan na intake worden besproken.
Hoe betaal ik het best voor de sessies?
Je kan ter plaatse met cash of via app betalen. Laat me weten indien je graag een factuur hebt. Het is ook mogelijk een verzamelfactuur te bekomen. Het bedrag daarvan kan je dan overmaken op: BE42 3631 9467 0754 (ING).
Hoe kan ik me voor neurofeedback aanmelden?
Je kan me direct contacteren of je via je huisarts of psychiater laten doorverwijzen. Als je me direct wil contacteren kan je op deze website een contactformulier invullen, mailen naar info@brainctr.be of me bellen op 0468/ 11 66 66.
Hoe bereid ik me op een sessie voor?
Je hoeft je niet speciaal voor te bereiden voor een neurofeedbacksessie. Voor de meting en trainingen is het echter wel van belang dat je de dag van de sessie:
- – normale gewoontes aanhoudt (ritme, slaap, eten en drinken, etc.)
- – geen haargel, wax en conditioner gebruikt
- – geen extra valium, Xanax® of benzodiazepines neemt, ook de avond voordien niet. (Verwittig me op voorhand bij twijfel!)
- – houd er rekening mee dat er gel op je hoofdhuid wordt gespoten en je kapsel er na de sessie misschien minder goed uitziet.
Welke muziek wordt gebruikt? Mag ik eigen muziek of beeld meebrengen?
Je kan eigen muziek of beeld (film van ongeveer 40min.) meebrengen in .WAV- of .AVI-file.
Meer erover vind je hier bij Beautiful Love
Ik heb een vraag die niet in deze lijst staat.
Je kan steeds een anonieme vraag indienen. Op deze manier wordt ze meteen voor iedereen beantwoord. Je mag me ook altijd persoonlijk contacteren via het contactformulier op de hoofdpagina, via info@brainctr.be, of per telefoon: 0468/ 11 66 66.
Vragen over neurotherapie via anderen
Ik ben hoogsensitief. In welke mate verandert neurotherapie je? Ik bang om afgevlakte emoties te krijgen. Ik wil graag mijn positieve uitersten bewaren en mijn melancholische aard wanneer die tot creativiteit leidt. En mijn extra aanvoelen van sferen of stemmingen van anderen wil ik ook niet kwijt.
Afgevlakte emoties zul je net niet krijgen, in tegendeel. Je echte authentieke emoties zal je gaan beleven, maar wel zonder dat ze je onder de arm nemen en plots ongecontroleerd je hele doen en laten erin meesleuren. Het is vooral de trigger die je alarm doet afgaan en waarop je reageert met een fight/flight/freeze-reflex die zijn kracht verliest. De emoties blijven hetzelfde, maar de overgevoelige trigger en bijgaande reflex zijn weg. Het gevolg is dat je anders, authentieker, reageert. Je herkent de situaties zoals voordien, maar zal spontaan zeggen: “ik vind dit niet leuk”, in plaats van dat je in een emotionele verdedigingsreactie schiet. Daarop zal de ander ook communicatie met je kunnen opstarten: “Waarom niet? Wat is er dan voor nodig om…” en zo wordt er ook meteen aan je behoeften voldaan: “Omdat ik graag….”
In de huidige situatie jaag je mensen of jezelf eerder weg van de situatie en wordt er niets opgelost. De situaties blijven zich herhalen en zorgen dat ook gelijkaardige andere situaties worden geaffecteerd. Na neurotherapie zal je je emoties niet uitageren, maar verdiepend beleven, waardoor ze in je handelen zullen worden geïntegreerd en beleefd. Nu zijn ze in de kelder onderhuids aanwezig, tot ze plots onverwacht naar boven worden gefloten door een trigger uit het verleden, die niets zegt over het contact en de situatie in het heden.
Je sensitiviteit zal dus ook niet minderen, maar je zal net het positieve ervan kunnen benutten. Je zal nog steeds veel aanvoelen, maar het gaat je persoonlijk niet meer zo affecteren, waardoor je erover kan reflecteren en er verschillende invalshoeken van kan bekijken. Zo laat je de kans er effectief iets mee te doen zoals het zelf creatief aanwenden of in contact treden met anderen.
M.a.w. de kracht van je gevoel blijft, maar de negatieve vernietigingsdrang (vanuit alarm en verdediging) ervan verdwijnt. Je zal negatieve emoties ook niet meer als negatief gaan beleven, maar eerder als verdiepend (zoals melancholie), omdat ze niet meer bedreigend zijn, maar je wel iets vertellen over je wensen, dromen, teleurstellingen,… over jezelf dus.
Je persoonlijkheid verandert dus niet; je waarden blijven; je eerder gevoel verbonden aan situaties blijft ook (je gaat iets niet plots ok vinden als je het vroeger niet fijn vond), maar je sterke reflexieve reactie verandert, zodat je je denkvermogen kan blijven benutten terwijl je voelt, in plaats van dat het wordt uitgeschakeld in functie van primaire verdedigingsreacties.
Je wint dus een deel aan authenticiteit doordat er net een koppeling gebeurt van je denken- en (in)voelvermogen, in plaats van dat gevoelens bedreigend zijn en deze enkel in rudimentaire ongenuanceerde vorm in je persoonlijkheid (temperament) aan bod komen. Ook je contacten met anderen zullen erdoor verdiepen (gevoel om te beleven), waardoor je een grotere reflectie van jezelf zal terugkrijgen. Je zal dus niet verdwijnen, je zal jezelf daardoor net vinden.
Ik wil zwanger worden. Heeft neurofeedback invloed op de hormonenproductie?
Neurofeedback speelt in op het integratievermogen en de feedback- en feedforwardsystemen van de hersenen. Een belangrijke ‘meester’ hierin is de HPA-as, de stress-as, die het functioneren van de hersenen en het lichaam afstemt op overlevingsmogelijkheden in functie van omgevingsverwachting. De hypothalamus fungeert daarbij als een barometer voor bedreiging en ongemak en past interne huishouding hierop aan (oa. water, temperatuur, hongergevoel, immuniteit en via de hypofyse ook hormonale werking). Bij psychotrauma, d.i. manifeste affectdysregulatie op basis van omgevingsinteractie, zien we in de hersenen deze langdurige (mal)adaptatie ifv. stress in powerverschuivingen en coherentieverstoringen. Dat duidt erop dat de werking van deze stress-as afwijkt van de norm. We weten dat bij langdurige stress er oa. desensitisatie van de D2 dopamine-receptoren optreedt, vnl in de nuclei van deze hersenorganen die de stress-as uitmaken (hypothalamus, hypofyse). Veel psychotrope medicatie biedt dan ook verlichting door op deze receptoren in te werken. Dopamine en specifiek D2-receptoren zijn echter belangrijk in veel functies die voortplanting organiseren, vnl. via de tuberoinfundibulaire banen (cytokines, GnRH, PRL, …(Meer hierover vind je hier en bekijk zeker ook het Brain Power – filmpje.)
Op korte termijn zal neurofeedback de communicatie van het feedbacksysteem naar de hersenen, en dus de hypothalamus, verbeteren. Eénvoudig gezegd zullen we met muziek en beeld de hypothalamus laten weten dat de omgeving nu veilig is en dat de hele huishouding nu anders mag worden georganiseerd. Op chemisch celcommunicatieniveau is het echter een langzaam proces dat sneller met farmaca, dan met neurofeedback wordt beïnvloed. Farmaca kan echter niet of slechts beperkt regiospecifiek werken –vandaar dat medicatie steeds een trade-off inhoudt en bijwerkingen kent-, terwijl neurofeedback het natuurlijk herstelvermogen van de hersenen aanspreekt. Het betekent dat hersenen onbalansen in (aanmaak en werking van) neurotransmitters en receptoren zelf dienen op te lossen (doch wel gestimuleerd middels neurofeedback). Dit is zoals wondgenezing: het vraagt tijd.
We hebben ooit een testcase uitgevoerd waarbij een patiënte (25j) met een gezond (vroeg)kinderlijke geschiedenis en psychisch functioneren een cyste op de hypofyse (pituitary gland) had sinds haar 14j. Zij wou testen in hoever neurofeedback haar lichamelijke klachten kon verlichten.
Zij had zware hormonale onbalansen en tekorten (primair immuundeficieny) en vroeg zich af of een veranderend feedbacksysteem de hormonale werking niet positief zou kunnen affecteren. Door haar ziekte was ze onvruchtbaar en leed aan chronische vermoeidheidsklachten, spierpijn, verstoring van het hongergevoel en warmteopflakkeringen.
(PVN: paraventriculaire nucleus – mediale hypothalamus – ; PH: hypothalamus)
Hieronder illustreren we haar kaarten.
Zoals merkbaar is er in EO (eyes open) sprake van een perfect normaal profiel -binnen de norm-, met uitzondering van een centrale hoge beta-piek op 20,8 Hz, een frequentie die vanuit het brein lichamelijke communicatie met structurele weefsels oa. zenuwen, spieren, gewrichten en perceptie organiseert. 21Hz (22Hz in EC) leert ons dikwijls dat er fysisch een probleem is. In EC (eyes closed) zien we een verstoring in de theta frequentieband (7,8Hz), daar waar de HPA-as affectregulatie (ism. de VEN-neuronen van de anterieure insulae en het anterieure cingulum) en hormonale werking organiseert. In EC dikwijls een maat voor een in de structuur ingebed of biofysiologisch (neurologisch) deficit.
QEEG EO
QEEG EC
Ik vermoedde dat we haar niet konden helpen. We zouden de hersenen immers leren om de feedback aan te passen en te organiseren ifv. een cyste wat dus een vertekening inhoudt van de norm. Slechts als die feedback op korte termijn ook hormonale aanpassingen zou kunnen teweegbrengen (misleiden van de huidige feedback door de cyste), zou zij verlichting kennen. Zo niet zou zij extra negatieve bijwerkingen ervaren omdat neurofeedback haar in dit geval uit balans, uit de norm, zou trekken. We besloten drie sessies te ondernemen en dan de klinische resultaten na drie weken te evalueren.
Gedurende de drie sessies zagen we patiëntes coherenties veranderen. De coherenties zijn een maat voor de connectiviteit en dus de samenwerking van hersengebieden. Deze reflecteren in eerste instantie hoe hersengebieden georganiseerd in netwerken, op basis van een reset van het feedbacksysteem, zich aanpassen. Bij neurofeedbacktherapie zien we dan ook dat deze coherenties in eerste instantie verbeteren, waarna meestal pas op basis van aangepaste celcommunicatie, inclusief biochemische processen, de power zich kan herstellen.
Sessie 1 EO
Sessie 1 EC
Sessie 2 EO
Sessie 2 EC
Sessie 3 EO
Sessie 3 EC
We zien dat patiënte rechtshemisferische versterkte coherenties ontwikkelt in specifieke limbische en cognitieve gebieden die anticiperen op stress (rechter hippocampus en amygdala, VMPFC) en in netwerken die energie en spanning (arousal) vanuit de hersenstam met de cortex regelen (pCC, precuneus, retrosplenium, cuneus en rechter angulair gebied) Zoals verwacht grepen we in op de feedbackloop van de HPA-as.
In onderstaande kaarten geven we de resultaten weer van de derde sessie.
QEEG EO POST
QEEG EC POST
Door de feedbacksystemen van de HPA-as te herconditioneren, werd affectregulatie anders georganiseerd. Patiënte voelde zich prikkelbaar, sneller gefrustreerd en waakzamer. Zij verviel in lichte mate in een profiel van verstoorde affectregulatie met stemmingsinstabiliteit zoals we dit ook kennen bij gevolgen van psychotrauma, bipolariteit en borderline PS (maladaptatie door langdurige blootstelling aan vermeende bedreiging), doch zonder de expliciete negatieve gedachtenpatronen (cognities).
Na drie weken was de affectinstabiliteit van patiënte beter (gezien de goede thuisomgeving werd de feedbackloop hersteld naar een veilige omgeving). Doch de oorspronkelijke klachten waren dit niet. Patiënte was nog steeds moe, had spierpijnen en verstoord honger- en warmtegevoel. Hormonaal was er ook niets veranderd. Dit bewees dat neurofeedback niet rechtstreeks op korte termijn kan ingrijpen op hormonenwerking. Wel is het aannemelijk dat dmv. langdurige herconditionering, hormonale werking zich enigszins kan en zal aanpassen. We schatten echter in dat in geval van patiënte de bijwerkingen van affectdysregulatie bij langdurige en/of intensieve neurofeedbacktherapie in die mate storend zouden zijn en haar psychisch-emotionele levenskwaliteit danig negatief zouden beïnvloeden, dat we besloten om de therapie niet verder te zetten.
Vragen over mij
Wat zijn je kwalificaties?
Ik ben klinisch & biologisch (experimenteel & hersenen) psychologe en psychotherapeute in oplossingsgerichte psychotherapie, hypnose en trauma-informed therapie. Meer over mij vind je bij Hannelore en op LinkedIn. ?
Ik sta dagelijks in nauw contact met mijn mentoren en andere neurofeedback experts, psychiaters en wetenschappers zodat we volgens de nieuwste kennis kunnen werken en ikzelf ook aan deze ontwikkelingen kan bijdragen.
Anonieme vragen voor advies
Heb je een specifieke hulpvraag en is de drempel naar persoonlijk contact te groot? Indien je anoniem mailt en melding maakt van anonimiteit, vullen we het antwoord graag aan op deze FAQ, zodat je vraag meteen voor iedereen is beantwoord.
Copyright © 2014 - 2024 . All rights reserved.
Comments are closed.